Kɛl ka ti karim Na’asaal

Kɛl ka ti karim Na’asaal anɛ gbauŋ kanɛ na nyaŋi sʋŋ ka nimbanɛ di'e kʋsaal kasɛta gbauŋ atan' daan la ka bɔɔd ye ba zamis na'asaal.

Karʋŋ sieba bɛ na'asaalin ka ka' kʋsaalinɛ, dinzugɔ, mɔdigim ka kɛlis pa'an la ye o buoli ba si'em.

Baŋim bama:

O buolʋg nwɛnɛ "ɔ" nɛ dinɛ bɛ "mɔr" ni la

OO buolʋg nwɛnɛ "ɔɔ" nɛ dinɛ bɛ "mɔɔd" ni la

e buolʋg nwɛnɛ "ɛ" nɛ dinɛ bɛ kɛn ni la

This book is one of the answers to the question, "what is next" often asked by new titerates.

It is for people who speak kʋsaal and have passed the advanced literacy certificate examination in kʋsaal, and want to learn to speak English.

There are some sounds which are in English which are not in kʋsaal. Learners shpuld pay attention as the teacher pronounces them, eg where, bush this,etc.

Note that:

o is pronounced as "ɔ" in "mɔr"

oo is pronounced as "ɔɔ" in "mɔɔd"

e is pronounced as "ɛ" in "kɛn"

Lesson 1                            Pa'alʋg 1

dɛmisim gbɛlima

Good morning.                

(guud mooning)                 Nɛ fʋ bɛogʋn

Good afternoon.              

(guud aftenuun)                Nɛ fʋ nintaŋ

Good evening.                

(guud ivinin)                      Nɛ fʋ zaam

How are you?

hau aa yuu?                       Fʋ ningbina an wala?

I am well.

ai am wɛɛl                         Laafi bɛ.

Did you sleep well?

did yuu slip wɛɛl?             Fʋ sa gbis sʋ'ʋŋaa?

Yes I slept well.

yɛs ai slɛpt wɛɛl                Ɛɛn m sa gbis sʋm.

Lesson 2                            Pa'alʋg 2

dɛmisim gbɛlima

How is your father?        

hau is yɔɔ fada?                Fʋ saam an wala?

He is well.

hii iz wɛɛl.                        Laafi bɛ o.

How is your husband?

hau iz yɔɔ hɔsban?            Fʋ sid an wala?

He is well.                         Laafi bɛ o.

How is your son?

hau iz yɔɔ san?                  Fʋ dakɔɔnr an wala?

He is well                          Laafi bɛ o.

How is your elder brother?

hau iz yɔɔ ɛlda brɔda?       Fʋ bier an wala?

He is well.                         Laafi bɛ o.

How is your younger brother?

hau iz yɔɔ yɔŋga brɔda?    Fʋ pitʋ an wala?

He is well.                         Laafi bɛ o.

LESSON 3                        PA'ALƲG 3

dɛmisim gbɛlima

What is your name?

wat iz yɔɔ neem                Fʋ yʋ'ʋr an bɔ?

My name is Ndaug           M yʋ'ʋr anɛ Ndaug

How are your brothers (elder)

hau aa yɔɔ brɔdas (elda)    Fʋ bieya an wala?

They are well

dee aa wɛɛl                       Laafi bɛɛ ba

How are your brothers (yɔŋga)

hau aa yɔɔ brɔdas?(yɔŋga)      Fʋ pitip an wala?

They are well.                   Laafi bɛɛ ba

How are your children?

hau aa yɔɔ kiuren?            Fʋ biis an wala?

They are well.                   Laafi bɛɛ ba.

LESSON 4                        PA'ALƲG 4

dɛmisim gbɛlima

How is your mother?

hau iz yɔɔ mɔda?              Fʋ ma an wala?

She is well.                      

sii iz wɛɛl                          Laafi bɛɛ o

How is your wife?

hau iz yɔɔ wayif                Fʋ pu'a an wala?

How is your sister?

hau iz yɔɔ sista?                Fʋ taun (pu'a) an wala?

She is well.                        Laafi bɛɛ o.

How is your daughter?

hau iz yɔɔ dɔɔta                Fʋ pu'ayua an wala?

She is well                         laafi bɛɛ o.

How is your aunt?

hau iz yɔɔ ant?                  Fʋ pugudib an wala?

She is well                         Laafi bɛɛ o

LESSON 5                        PA'ALƲG 5

dɛmisim gbɛlima

Excuse me

ɛskuus mii                         Gaafara

You are welcome

yuu aa wɛɛlkam                Ken-ken

Thank you.

tank yuu                            M pʋ'ʋsya

How is your village?

hau iz yɔɔ vilek?               Fʋ tɛŋ an wala?

It is fine.                            Laafi bɛ

How is your house?

hau is yɔɔ haus?                Fʋ yir an wala?

How is your work?

hau iz yɔɔ wɛk?                Fʋ tʋʋma an wala?

It is fine.                            Laafi bɛ

REVISION LESSON 1    TIENR PA'ALƲG 1

dɛmisim gbɛlima

Good morning                   Nɛ fʋ bɛogʋn

Good afternoon                 Nɛ fʋ nintaŋ

Good evening                    Nɛ fʋ zaam

How are you?                    Fʋ niŋgbina an wala?

Did you sleep well?          Fʋ sa gbis sʋ'ʋŋa?

How is your father?          Fʋ saam an wala?

How is your husband?      Fʋ sid an wala?

How is your elder brother?     Fʋ bier an wala?

How is your mother?        Fʋ ma an wala?

How is your wife?            Fʋ pu'a an wala?

How is your aunt?             Fʋ pugudib an wala?

What is your name?          Fʋ yʋ'ʋr an bɔ?

How are your brothers?    Fʋ bieya an wala?

How are your children?    Fʋ biis an wala?

How is your work?           Fʋ tʋʋma an wala?

He is Ndaug                      O anɛ Ndaug.

She is Mpuaka                  O anɛ Mpuaka.

He is your father               O anɛ fʋ saam.

She is your mother            O anɛ fʋ ma.

LESSON 6                        PA'ALƲG 6

dɛmisim gbɛlima

I am going home               M kunnɛ yin

Go well

goo wɛɛl                            Pʋ'ʋsim yin

Sleep well

slip wɛɛl                            Gbisim sʋ'ʋŋa

Greet your house people  

girit yɔɔ haus piipʋl           Pʋ'ʋsimi fʋ yidim.

Greet your wife

girit yɔɔ wayif                   Pʋ'ʋsimi fʋ pu'a

Greet your husband          Pʋ'ʋsimi fʋ sid

Greet your uncle

girit yɔɔ aŋkil                    Pʋ'ʋsimi fʋ ansib

LESSON 7                        PA'ALƲG 7

dɛmisim gbɛlima

Where do you come from?

huɛɛ du yuu kam fʋrɔm?   Fʋ yi yaanɛ?

I come from Tamale.

Ai kam fʋrɔm Tamale       M yinɛ Tamar na.

Where are you coming from?

huɛɛ aa yuu kamin fʋrɔm?      Fʋ yi yaanɛ na?

I am coming from the house

ai am kamin fʋrɔm dɛ haus     M yinɛ yinna

Where are you coming from?

huɛɛ du yuu kam fʋrɔm?   Fʋ yi yaanɛ?

I am coming from the farm

ai am kamin fʋrɔm dɛ faanm  M yinɛ pɔɔgʋn na

Where do you come from?

huɛɛ du yuu kam fʋrɔm?   Fʋ yi yaanɛ?

I come from Bawku

ai kam fʋrɔm bɔku            M yinɛ bɔk

Where are you coming from?

huɛɛ aa yuu kamin fʋrɔm?      Fʋ yi yaanɛ na?

I am coming from the well

ai am kamin fʋrɔm dɛ wɛɛl     M yinɛ bulugin na

I am coming from the market

ai am kamin fʋrɔm dɛ makɛt  M yinɛ da'an na

I am coming from the hospital

ai am kamin fʋrɔm dɛ hɔspital            M yinɛ sibiti ni na

I am coming from the room

ai am kamin fʋrɔm dɛ ruum                M yinɛ dɔɔgin na

LESSON 8                        PA'ALƲG 8

dɛmisim gbɛlima

Where do you come from

huɛɛ du yuu kam fʋrɔm?   Ya yi yaanɛ?

We come from Binaba

wii kam fʋrɔm Binaba      Ti yinɛ Bina'ab

We come from Garu

wii kam fʋrɔm Garu          Ti yinɛ Garu

Where are you coming from

huɛɛ aa yuu kamin fʋrɔm  Ya yi yaanɛ na?

We are coming from the bush

wii aa kamin fʋrɔm dɛ bus      Ti yinɛ mɔɔgin na

We are coming from the dam

wii aa kamin fʋrɔm dɛ dam    Ti yinɛ mu'arin na

We are coming from the farm

wii aa kamin fʋrɔm dɛ faanm Ti yinɛ pɔɔgin na

LESSON 9                        PA'ALƲG p

dɛmisim gbɛlima

Where ar you going?

huɛɛ aa yuu goyin?           Fʋ wa'ae yaanɛ?

I am going to the farm

ai am goyin tu dɛ faanm   M wa'ae nɛ pɔɔgin

I am going to the Navrongo

ai am goyin tu dɛ Navrongo   M wa'ae nɛ Navarʋŋ

Where are you going?

huɛɛ aa yuu goyin?           Ya wa'ae yaanɛ?

We are going to the bush

wii aa goyin to dɛ bus       Ti wa'ae nɛ mɔɔgin We are going to the well

wii aa goyin to dɛ wɛɛl     Ti wa'ae nɛ bulugin

We are going to the home

wii aa goyin to dɛ hom     Ti kunnɛ

We are going to the market

wii aa goyin to dɛ makɛt   Ti wa'ae nɛ da'an

We are going to eat

wii aa goyin to itt              Ti wa'ae nɛ ye ti dinɛ

We are going to sleep

wii aa goyin to slip            Ti wa'ae nɛ ye ti gbis

LESSON 10                      PA'ALƲG 10

dɛmisim gbɛlima

Where is Awin going?

huɛɛ is Awin goyin?         Awin wa'ae yaanɛ?

He is going to town

hii iz goyin tu taaun          O wa'ae nɛ teŋpʋʋgin

He is going to the market

hii iz goyin tu dɛ makɛt    O wa'ae nɛ da'an

Where is Mpuaka going?

huɛɛ iz Mpuaka goyin?     Mpuaka wa'ae yaanɛ?

She is going to Kumasi

sii is goyin tu Kumasi       O wa'ae nɛ kumaasi

She is going to the village

sii is goyin tu dɛ vilek       O wa'ae nɛ Teŋkpɛŋ

She is going to bath

sii is goyin tu baaf            O wa'ae nɛ ye o sʋ

She is going to school

sii is goyin tu skuul           O wa'ae nɛ sakur

LESSON 11                      PA'ALƲG 11

dɛmisim gbɛlima

Where is Ndaug?

huɛɛ iz Ndaug?                 Ndaug bɛ yaanɛ?

He is in the house

hii iz in dɛ haus                 O bɛ yin

He is in the market

hii iz in dɛ makɛt              O bɛ da'an

Where is your daugter?

huɛɛ iz yɔɔ dɔɔta?             Fʋ pu'ayua la bɛ yaanɛ?

She is in the house

sii iz in dɛ haus                 O bɛ yin

Where is your son?

huɛɛ iz yɔɔ san?                Fʋ dakɔɔnr la bɛ yaanɛ?

He is in the room

hii iz in dɛ ruum                O bɛ dɔɔgin

Where are your children?

huɛɛ aa yɔɔ kiurɛn?           Fʋ biis bɛ yaanɛ

They are in the compound

dee aa in dɛ kampaun        Ba bɛ zakin

LESSON 12                      PA'ALƲG 12

dɛmisim gbɛlima

What is this?

huat iz dis?                        Nɛ' an bɔ

This is a book

dis iz e buk                        Nɛ' anɛ gbauŋ

This is a house

dis iz e haus                       Nɛ' anɛ yir

This is a school

dis iz e skuul                     Nɛ' anɛ sakur

What is that?

huat is dat?                        Nɛ' an bɔ?

This is a farm

dis iz a faanm                    Nɛ' anɛ pɔɔg

This is a snake

dis iz a snek                       Nɛ' anɛ waaf

LESSON 13                      PA'ALƲG 13

dɛmisim gbɛlima

Singular                             Ayinne

Plural                                 babiga

Book                                 Gbauŋ

Books                                Gbana

House                                yir

Houses                              Ya'

Bird                                   niiŋ

birds                                  niimis

Stone                                 Kugir

Stones                               Kuga

Boy                                   Biribiŋ

Boys                                  Biribis

Lantern                              Fittir

Lanterns                            Fitta

Room                                Dɔɔg

Rooms                               Dɔɔd

Teacher                              Pa'an

Teachers                            Pa'anib

Cow                                  Naaf

Cows                                 Niigi

REVISION LESSON 2    TIENR PA'ALƲG 2

dɛmisim gbɛlima

I am going home               M kunnɛ yin

Greet your house people   Pʋ'ʋsimi fʋ yidim

Greet your wife                 Pʋ'ʋsimi fʋ yipu'a

Where do you come from Fʋ yi yaanɛ

Where are you coming from               Fʋ yi yaanɛ na

Where do you come from?     Ya yi yaanɛ ?

Where are you going?       Fʋ wa'ae yaanɛ?

Where is Awin going?      Awin wa'ae yaanɛ?

Where is your daugter?    Fʋ pu'ayua la bɛ yaanɛ?

Where is your son?           Fʋ dakɔɔnr la bɛ yaanɛ?

Where are your children? Fʋ biis la bɛ yaanɛ?

What is this?                     Nɛ' an bɔ?

What is that?                     Nɛ' la an bɔ?

How is your wife?            Fʋ pu'a an wala?

She is well                         O an sʋm/Laafi bɛ o

Where are your goats?      Fʋ bʋʋs la bɛ yaanɛ?

They are in the house        Ba bɛ yin

Where are the sheep?        Pɛ'ɛs la bɛ yaanɛ?

They are in the farm         Ba bɛ pɔɔgin

LESSON 14              PA'ALƲG 14

dɛmisim gbɛlima

What are these?

huat aa diis?                      Nɛ'ɛnam an bɔ?

These are groundnuts

diis aa granɔs                     Nɛ'ɛŋa anɛ suma

These are eggs

diis aa ɛgs                          Nɛ'ɛŋa anɛ gɛla

What are those?

huat aa doos?                    Bama an bɔ?

Those are hoes

doos aa hoos                      Ba anɛ kunya

Those are yams

doos aa yaams                   Ba anɛ busa

LESSON 15                      PA'ALƲG 15

dɛmisim gbɛlima

What are you doing?

huat aa yuu duyin?            Fʋ maan bɔ?

I am working

ai am wɛkin                       M tʋmnɛ

I am resting

ai am rɛstin                        M vʋ'ʋsidnɛ

I am cooking

ai am kukin                       M dʋgidnɛ

What is he doing?

huat iz hii duyin?              O maan bɔ?

He is working

hii iz wɛkin                       O tʋmnɛ

He is eating

hii iz ittin                          O ditnɛ

He is sleeping

hii iz slipin                        O gbisidnɛ

What is she doing?

huat iz sii duyin?               O maan bɔ?

She is sweeping

sii is siwipin                      O piisidnɛ

What is Mpuaka doing?

huat iz Mpuaka duyin?     Mpuaka maan bɔ?

She is cooking

sii iz kukin                        O dʋgidnɛ

LESSON 16                      PA'ALƲG 16

dɛmisim gbɛlima

What are you eating?

huat aa yuu ittin?              Fʋ dit bɔ?

I am eating corn

ai am ittin kɔɔn                 M ɔnbidnɛ kawɛna

I am eating rice

ai am ittin raiz                   M ditnɛ mui

What is he eating?

huat iz hii ittin?                 O dit bɔ?

He is eating rice

hii iz ittin raiz                    O ditnɛ mui

He is eating T.Z

hii iz ittin T.Z                    O ditnɛ sa'ab

What are you drinking?

huat aa yuu diriŋkin?        Ya nuud bɔ?

We are drinking pito

wii aa diriŋkin pito            Ti nuudnɛ daam

We are drinking water

wii aa diriŋkin wata          Ti nuudnɛ ku'om

LESSON 17                      PA'ALƲG 17

dɛmisim gbɛlima

Foods                                Diid

Corn (kɔɔn)                       Kawɛna

Guinea corn (gini kɔɔn)    Bɛlkɔ

Milet (milɛt)                      Ki

Sweet potato (swit potato)      Dankal

Rice (raiz)                          mui

Orange (ɔreŋ                     Leemu

Salt (sɔlt)                           Yaarim

Okro (okoro)                     Ma'ana

Beans (biinz)                     Bɛŋa

Tizet (tizɛt)                       Sa'ab

Beef (biif)                          Naaf ni'im

Groundnuts (granɔs)         Suma

Pork (Pɔk)                         kurkur ni'im

Onion (oniyɔn)                  Albasi/gabʋ

Bread (birɛd)                     Bodobodo

Sugar (siuga)                     Sikir

Fish (fis)                            Zimi

LESSON 18                      PA'ALƲG 18      

dɛmisim gbɛlima

Do you like beans?

du yuu laik biinz?              Fʋ bɔɔd bɛŋa?

Yes I do

yɛs ai duu                          Ɛɛn m bɔɔd

Do you like rice?

du yuu laik raiz?                Fʋ bɔɔd mui?

Yes I do

yɛs I duu                           Ɛɛn m bɔɔd

Does he like pito?

das hii laik pitoo?              O bɔɔd daam?

Yes he likes

yɛs hii laiks                       Ɛɛn o bɔɔd

Does he like oranges?

das hii laik ɔreŋis              O bɔɔd leemunamaa?

Yes he likes

yɛs hii laiks                       Ɛɛn o bɔɔd

Does she like salt?

das sii laik sɔlt?                 O bɔɔd yaarim?

Yes she likes

yɛs sii laiks                        Ɛɛn o bɔɔd

LESSON 19                      PA'ALƲG 19

dɛmisim gbɛlima

Give me a mango, please

Giv mii e maŋo, piliz        Fa' tisim maŋʋ

Give him a mango, please

giv him e maŋo, piliz        Fa' tisim o maŋʋ

Give her a mango, please

giv hɛɛ e maŋo, piliz         Fa' tisim o maŋʋ

Give us a mango, please

giv ɛs e maŋo, piliz           Tisimi ti maŋʋ

Give them a mango, please

giv dɛm e maŋo, piliz        Tisimi ba maŋʋ

Stand up

stan ap                               Duom agɔl

Sit down

sit daun                             zin'inim teŋin

Write your name

raid yɔɔ neem                    Sɔmi fʋ yʋ'ʋr

Come in

kam iin                              Kpɛn'ɛm na

Go home

goo hom                            Kulim yin

Stop

sitɔp                                   Zi'enim

LESSON 20                      PA'ALƲG 20

dɛmisim gbɛlima

1 wan                                yinne

2 tuu                                  ayi'

3 tirii                                 atan'

4 fɔɔ                                  anaasi

5 fayif                               anu

6 sikz                                 ayuobʋ

7 sɛvin                               ayɔpɔi

8 eet                                  anii

9 nai                                  awai

10 tɛn                                piiga

11 ilɛvin                            pii nɛ yinne

12 tuwɛlif                          pii nɛ yi'

13 tɛɛtin                            pii nɛ tan'

14 fɔɔtin                            pii nɛ naasi

15 fiftin                             pii nɛ nu

16 sikstin                           pii nɛ yuobʋ

17 sɛvitin                           pii nɛ yɔpɔi

18 eetin                             pii nɛ nii

19 naitin                            pii nɛ wai

20 tuwenti                         pisi

21 tuwenti wan                 pisi nɛ yinne

22 tuwenti tuu                   pisi nɛ yi'

30 tɛɛti                              pistan'

40 fɔɔti                              pisnaasi

LESSON 21                      PA'ALƲG 21

dɛmisim gbɛlima

Who is that?

huu iz dat?                        Anɔ'ɔnɛ la?

That is my elder brother

dat iz mai ɛlda brɔda         Mam bieri la

What is he doing?

huat iz hii duyin?              O maan bɔ

He is reading

hii iz riidin                        O karimnɛ

What is he reading?

huat iz hii riidin?               O karim bɔ?

He is reading a book

hii iz riidin e buk               O karimmɛ gbauŋ

Who is this?

huu iz dis?                         Anɔ'ɔnɛ nwa?

This is my wife

dis iz mai waif                  Mam  pu'a nwa

What is she doing?

huat iz sii duyin?               O maan bɔ?

She is cooking

sii iz kukin                        O dʋgidnɛ

What is she cooking?

huat is sii kukin?               O dʋgid bɔ?

She is cooking yam

sii iz kukin yaam               O dʋgidnɛ busa

She is cooking beans

sii iz kukin biinz                O dʋgidnɛ bɛŋa

She is cooking eggs

sii iz kukin ɛgs                  O dʋgidnɛ gɛla

LESSON 22                      PA'ALƲG 22

dɛmisim gbɛlima

Stand up

stan ap                               Duom agɔl

I am standing up

ai am stanin ap                  M duoe nɛ agɔl

Open your book

opin yɔɔ buk                     Lakimi fʋ gbauŋ

I am opening my book

ai am opinin mai buk        M lakidi m gbauŋ

write your name

raid yɔɔ name                    Sɔmi fʋ yʋ'ʋr

I am writing my name

ai am raitin mai neem       M sɔbidi m yʋ'ʋr

Close your book

kloos yɔɔ buk                    Pibilimi fʋ gbauŋ

I am closing my book

ai am kloosin mai buk       M pibinnɛ m gbauŋ

Sit down

sit daun                             zin'inim teŋin

I am sitting down

ai am sitin daun                M zin'inidnɛ teŋin

Go home

goo hom                            Kulim yin

I am going home

ai am goyin hom               M kunnɛ yin

LESSON 23                      PA'ALƲG 23

dɛmisim gbɛlima

Where is your book?

whɛɛ iz yɔɔ buk?               Fʋ gbauŋ bɛ yaanɛ?

It is on the table

it iz ɔn dɛ teebul                Li bɛ teebul la zug

Where is the box?

whɛɛ iz dɛ bɔks?               Daka la bɛ yaanɛ?

It is under the table

it iz anda dɛ teebul            Li bɛ teebul la lɛŋʋn

Where is the pencil?

whɛɛ iz dɛ pɛɛnsil?           Pɛɛnsil la bɛ yaanɛ?

It is in the box

it iz in dɛ bɔks                   Li bɛ daka la pʋʋg

Where is the plate?

whɛɛ iz dɛ pilet?               Laa la bɛ yaanɛ?

It is on the table

it iz ɔn dɛ teebul                Li bɛ teebul la zug

Where is the paper?

whɛɛ iz dɛ pepa?               Gbauŋ la bɛ yaanɛ?

It is under the box

it iz anda dɛ bɔks              Li bɛ daka la lɛŋʋn

Where is the dog?

whɛɛ iz dɛ dɔk?                Baa la bɛ yaanɛ?

It is with the man

it iz wid dɛ maan               O bɛ dau la san'an

LESSON 24                      PA'ALƲG 24

dɛmisim gbɛlima

Are you going to Tamale?

aa yuu goyin tu Tamale?   Fʋ wa'ae nɛ Tamarɛ?

No, I am not going to Tamale

noo, ai am nɔt goyin tu Tamale           Ayei, m pʋ wa'ae Tamarɛ

Are you going to farm?

aa yuu goyin tu faanm?     Fʋ wa'ae nɛ pɔɔgʋnɛɛ?

No, I am not going to pɔɔgʋnɛ

noo, ai am nɔt goyin tu pɔɔgʋnɛ         Ayei, m pʋ wa'ae pɔɔgʋnɛ

Are you reading?

aa yuu riidin?                    Fʋ karimnɛɛ?

No, I am not reading

no, ai am nɔt reading        Ayei, m pʋ karimma

Is the box on the table?

iz dɛ bɔks ɔn dɛ teebul?    Daka la bɛ teebul la zugɔɔ?

No, it is not on the table

noo, it iz nɔt ɔn dɛ teebul  Ayei, li ka' teebul la zugɔ

is it raining?

iz it reenin?                       Saa niidaa?

No, it is not raining

Noo, it iz nɔt reenin           Ayei, saa pʋ niidaa

REVISION LESSON 3    TIENR PA'ALƲG 3

dɛmisim gbɛlima

What are these?                 Bama an bɔ?

What are those?                Bama la an bɔ?

What are you doing?         Fʋ maan bɔ?

What is he doing?             O maan bɔ?

What is she doing?           O maan bɔ?

What are you eating?        Fʋ dit bɔ?

What is he eating?            O dit bɔ?

Do you like beans?           Fʋ bɔɔd bɛŋaa?

Do you like rice?               Fʋ bɔɔd mui?

Who is that?                      Anɔ'ɔnɛ la?

Who is this?                      Anɔ'ɔnɛ nwa?

Where is your book?         Fʋ gbauŋ la bɛ yaanɛ?

It is on the table                Li bɛ teebul la zug

It is under the table           Li bɛ teebul la lɛŋʋn

Are you going to Tamale?       Fʋ wa'ae nɛ Tamarɛɛ?

No,I am not going to Tamale  Ayei, m pʋ wa'ae Tamarɛ?

Where are you going?       Fʋ wa'ae yaanɛ?

I am going to the farm      M wa'ae nɛ pɔɔgʋn

Give me a box, please       Fa', tisim daka

Give him a mango, please Fa', tisim o maŋʋ

Give her a mango, please  Fa', tisim o maŋʋ

Give us a yam, please       Fa', tisimi ti busa

Give them a yam, please   Fa', tisimi ba busa

write your name                Sɔmi fʋ yʋ'ʋr

REVISION LESSON 4    TIENR PA'ALƲG 4

dɛmisim gbɛlima

Adabɔɔg:                           Where is your wife?

Ndɛba:                              She is in the house

Adabɔɔg:                           What is she doing?

Ndɛba:                              She is cooking

Adabɔɔg:                           What is she cooking?

Ndɛba:                              She is cooking beans

Atine:                                Adabɔɔg, you are welcome

Adabɔɔg:                           Thank you

Atine:                                Do you like water?

Adabɔɔg:                           Yes, I do

Atine:                                Does your daugter like beans?

Adabɔɔg:                           Yes, she does

Atine:                                Do your children like beans?

Adabɔɔg:                           Yes, they do

Adabɔɔg:                           Give me beans, please

Atine:                                This is beans

Adabɔɔg:                           Thank you

Atine:                                Where are you going?

Adabɔɔg:                           I am going home

Atine:                                Greet your house people

REVISION LESSON 5    TIENR PA'ALƲG 5

dɛmisim gbɛlima

Ndaug:                              Good morning

Mpuaka:                            Good morning

Ndaug:                              How are you?

Mpuaka:                            I am well

Ndaug:                              Did you sleep well?

Mpuaka                             Yes, I slept well

Ndaug:                              Did your mother sleep well?

Mpuaka:                            No, she did not sleep well

Ndaug:                              Abindau, you are welcome

Abindau:                           Thank you

Abindau:                           How are you?

Ndaug and Mpuaka:          We are well

Ndaug:                              Where are you coming from?

Abindau:                           I am coming from the bush

Mpuaka:                            What is that?

Abindau:                           That is a dog

Ndaug:                              What are these?

Abindau:                           These are groundnuts

Mpuaka:                            Give me groundnuts, please

Abindau:                           You are wellcome